Obecnie sieci wodociągowe i kanalizacyjne buduje się w większości
z tworzyw sztucznych (PE, PVC) a także z żeliwa sferoidalnego (dla wodociągów). Jednak budowana przez dziesiatki lat sieć wodociagowa w większość jest zbudowana z tradycyjnych materiałów co sprawia, że wraz z upływem czasu jej stan techniczny się znacznie pogarszał i jest jest ogólnie zły. Badania na temat stanu sieci kanalizacyjnej w Polsce są prowadzone w Polsce od 40 lat. Do oceny niezawodności
sieci zastosowano jednostkową intensywność uszkodzeń [uszkodzenia/km×rok]. Pokazaja one ze bez inwestycji w nowe bardziej zaawansowane technologicznie systemy ich awaryjność stale wzrasta. W ostatnich 25 latach, obserwuje się w kraju intensywny rozwój infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Warszawy, której miernikiem tego rozwoju jest rozbudowa sieci wodociągowych i kanalizacyjnych.
Awaryjność sieci kanalizacyjnej i wodociągowej jest procesem, na który ma wpływ wiele czynników.
Czynniki wpływające na awarię sieci można sklasyfikować w trzech grupach, a mianowicie:
A. czynniki związane z przewodem i jakością jego wykonania:
– rodzaj i materiał przewodu oraz sposób jego zabezpieczenia antykorozyjnego,
– wielkość przekroju lub średnicy przewodu,
– sposób łączenia elementów przewodu (rur, kształtek, armatury) oraz liczba połączeń,
– wiek przewodu,
– ciśnienie w przypadku przewodów ciśnieniowych,
– prędkość przepływu wody/ścieków,
– jakość wody/ścieków przesyłanych przewodem, a głównie korozyjność tych mediów
w stosunku do materiału (stal, żeliwo, beton, żelbet),
B. czynniki związane z otoczeniem przewodu
– rodzaj i wilgotność gruntu (agresywność gruntu),
– charakter obciążeń zewnętrznych (dynamiczne, statyczne),
– niestabilność gruntu np. tereny szkód górniczych,
C. czynniki związane z eksploatacją przewodu
– warunki eksploatacji (zakres i intensywność czynności konserwacyjnych, remontowych
oraz napraw; zakres monitoringu sieci i związana z tym szybkość lokalizacji
i usuwania awarii kanalizacji i wodociągów).
Najczęstszą przyczyną uszkodzeń przewodów wodociągowych i kanalizacyjnych są
– błędy projektowe
– nieprawidłowe wykonawstwo przewodów,
– wady materiałowe rur, kształtek i armatury,
– obciążenia dynamiczne od pojazdów i związana z tym lokalizacja przewodów
np. wzdłuż ruchliwych ciągów komunikacyjnych,
– uderzenia hydrauliczne, w szczególności w sieci przewodów rozdzielczych,
– korozyjność gruntu,
– korozyjność wody przesyłanej siecią,
– zmiany temperatury gruntu (w tym przemarzanie gruntu) i wody w sieci,
– niestabilność gruntu w tym głównie wpływ eksploatacji górniczej,
– prądy błądzące, szczególnie w miastach i na terenie zakładów przemysłowych,
– nadmierne ciśnienie i zmiany ciśnienia w sieci,
– niewłaściwe uszczelnienie połączeń kielichowych rur żeliwa szarego przy użyciu
materiałów zastępczych np. foli aluminiowej, żelaza gąbczastego
– wieloletnia eksploatacja i związane z tym naturalne zużycie materiału rur i uszczelnienia złączy.